KUMPORT CEO'su Özgür Soy ‘’aslında iyi bir yıl geçirdik. Konteyner özellikle iş hacmiyle %16’lık bir büyüme var. Ve tarihte ilk defa 10 milyon trilyonun üzerinden bir iş hacmiyle Türkiye limanları 2017 yılını kapattı’’ dedi.

KUMPORT CEO'su Özgür Soy, Bloomberg HT'de soruları yanıtladı:

Öncelikle Türkiye’nin büyümesiyle başlayalım. 2017 büyümesi 7.4 geldi, ama biz ihracat ithalat dengesi açısından ağırlıklı konuşalım. Çünkü ihracatta da yıllık %12 büyüme gerçekleşmiş, İthalatta da yıllık % 10.3 tabi bu negatif yansıyan tarafı. Bu verileri nasıl değerlendirirsiniz?

Özgür Soy: Tabi Türkiye açısından ithalat ihracat dengesi çok önemli. İhracatın ithalatı karşılama oranı Türkiye’nin cari açık dengesi için çok önemli. Biz limancılar için ithalat ve ihracatın ikisinin de büyümesi bizim için olumlu. Onlar nasıl hızlı büyürse biz de o kadar hızlı büyümüş oluyoruz. Baktığınızda biz de aslında iyi bir yıl geçirdik. Konteyner özellikle iş hacmiyle %16’lık bir büyüme var. Ve tarihte ilk defa 10 milyon trilyonun üzerinden bir iş hacmiyle Türkiye limanları 2017 yılını kapattı. Baktığınızda sıvı kimyasal olsun, petrol ürünleri olsun ve gene kargo olsun hepsinde önemli büyüme rakamlarıyla kapatıldı.

2018 yılına nasıl başladınız? Yine aynı başarılı büyüme bekler misiniz? Ticaret hacminde ne kadar bir artış beklersiniz?

Özgür Soy: 2018 yılının başında kur'da dalgalanmalar oldu. Aslında bunların ithalata, ihracata bir parça negatif etkisi oluyor. Ama yine de ilk çeyreği de bitmek üzere aşağı yukarı tahmin edebiliyoruz. İlk çeyreği de gene olumlu bir büyümeyle bitirebileceğimizi düşünüyoruz. 2017 son çeyreği yapılıyor ama genelde baktığınız zaman gene limanlarda % 10 civarlarında bir artış olacağını ben tahmin ediyorum.

Peki kur dediniz...Yabancı kurlar dolar 4 seviyesinde seyir ediyor. 2018 böyle başladı ama nasıl yansıyor? Hem sektör için konuşalım hem de sizin rakamlarınız için konuşalım. Bu böyle giderse nasıl yansır?

Özgür Soy: Türkiye’de çok konuşulan bir durum biliyorsunuz. Aslında ihracatımızın büyük bir kısmı Avrupa ülkelerine Euro bazlı, ithalatımızın büyük kısmı da dolar bazında. Aynı şekilde Türkiye’deki ihracatcıların büyük bir kısmı ithalatçı. İthalatçılar aynı zamanda da ihracatçı oluyor. Çünkü artık hiçbir şey bir ülkede tamamen üretilmiyor. Üretimin unsurları başka yerlerden alınıyor. Daha sonra ise katma değerler eklenerek ihraç ediliyor. Buradaki en önemli etki tabi kurda büyük bir sıçrama olduğu zaman alıcılar bir ay sonrası tahmin edemez hale geliyorlar. Çünkü bugün artık en büyük ithalatlar, Çin’den Uzakdoğu’dan yapılıyor. Uzakdoğu’dan sipariş verdiğiniz bir malı 45-50 gün sonra o mal gelecek size. Eğer 45-50 gün sonra kurun ne olacağını bilmezseniz o zaman o malı almaktan imtina ediyorsunuz. O yüzden bu kurun sıçradığı zamanlarda böyle bir dalgalanmalar olur. Ama bir yandan da TL’nin değer kaybını ihracatçı için genelde olumlu bir etkisi de var. Türkiye’nin mallarının daha çok ucuzlaması rekabetçiliğin artması gibi. Tabi ekonomi böyle bir şey tek bir parametreyle değerlendiremiyorsunuz. Çok fazla boyutta olan bir konu. Ama genelde biz limancılar olarak bakarsak, biz hep stabil bir şekilde, öngörülebilir bir şekilde kurların seyretmesini isteriz.

Nasıl dengelediniz kurdaki son günlerdeki bu değişimleri?

Özgür Soy: İhracatçıların reaksiyonu çok önemli. Biz burada taşıyıcı ya da hizmet veren konumdayız. O yüzden kısa zamanlarda duraklamalar oluyor, ama arkasından bunlar gene yerine konuluyor. İsterseniz bizim işimizden bahsedeyim. İhracatçılarla ilgili olarak geçen yıl içerisinde belli bir dönem içerisinde konteyner bulamama ya da konteyner gemilerinde yer bulamama gibi sorunlardan bahsedilmişti. Ama o konuda önemli gelişmeler oldu. Artık Türkiye’ye daha fazla konteyner servisleri geliyor. Çok büyük gemiler hizmet vermeye başladı. Ambar limanına haftada 3 tane servis var. 10 bin tiyonun üzerindeki gemilerle. Yakın zamana kadar bu gemilerin yarısı kadar gemiler gelmiyordu. Çok büyük gemiler geliyor. Aynı zamanda bu ne demek ihracatçıların ürünlerini rahatlıkla sevk edebilir durumda olabilmesi demek. Bunlarda bir parça ucuzlama demek. Bunlar dönemsel olarak artar azalır ama ne kadar fazla servis ve ne kadar büyük gemiler olursa o yüzden de taşıma unsurlarının maliyeti düşük olduğu zaman daha olumlu gidecektir.

Kumport’u şimdi Çinliler satın aldı. Belli bir bölümünü. Ondaki yatırımlara yabancı yatırımlara geleceğim...Siz de çok fazla Çin’e seyahat ediyorsunuz. Ve bu sabahta oradan geldiniz. Önce yabancı ilgisini soralım. Hem de KUMPORT’un yatırım planlarını. Çünkü siz her sene yatırım planlamaları yapıyorsunuz. 2018 yılında ne kadar yatırım planlıyorsunuz?

Özgür Soy: 2018 yılında 50 milyon dolara yakın bir yatırım yapacağız KUMPORT’a. KUMPORT’un %65’i 2015 yılının Aralık ayında Çinli bir konsorsiyum tarafından satın alındı. Aslında şimdi dünyada bir trend var. Çok fazla konteynır taşımacılığı öncelikle konsolide oldu. Global bazlı taşıma yapan 30-35 firma vardı. Bunların sayısı şu an 20’ye indi. Birleşmeler ve satın almalar gerçekleşiyor. Ve geri kalan bu 15-20 firmada aslında 3 tane büyük konsorsiyumun altında toplandı. Bununla bağlantılı olarak da limancılık sektörünü de bu çok etkiledi. Birincisi olarak örnekle söylüyorum üç tane firma, 5 bin tiyoluk bir gemi işleteceğine üçü birleşip 15 bin tiyoluk bir gemi işletiyor. Maliyet olarak çok büyük kazanç sağlıyorlar. Bu aynı zamanda da sermaye ihtiyacını arttırıyor. Sermaye miktarının arttırılması da birleşmeleri getiriyor. Limanlar da aynı şekilde büyük gemilere hizmet vermek için sürekli yatırım yapmak, sürekli büyümek durumunda kalıyorlar. Bundan dolayı da yine aynı şekilde bir konteynır taşımacılığı olan firmalar limancılık sektöründe çok aktifler. Onun dışında da ülkeler ya da sermayedarlar global stratejileri dahilinde farklı limanlara yatırım yapıyorlar. Bugün Türkiye’den de bakarsanız aslında kuruvaziyer limancılık Global Holding ve konteynır limancılığında da YILPORT Holding ve iki tane büyük yatırımcı grubu da dünyanın çok farklı yerlerinde Avrupa’da, Amerika’da ve Afrika’da yatırımlar yapıyorlar. Artık bunları normal karşılamak lazım. Dünyada sermayeyle, üretim unsurlarının ve emeğinin bir araya en efektif verimli şekilde geldiği noktaları bulmak gerekir. Bazen yabancı sermaye buraya geliyor, bazen de Türk sermayesi oraya gidiyor.

Yatırımlar açısından yabancıların payı yüksek değil mi?

Özgür Soy: Son zamanlarda tabi Mersin’de %50’ydi, Avustralyalı bir grup yatırım yaptığı gibi birkaç tane daha örnek var. Yatırımlar yapılıyor tabi ki.

Peki siz bu 50 milyon dolarlık parayı geliştirmede mi kullanacaksınız? Ar-ge’de mi ? Nasıl paylaştırıyorsunuz?

Özgür Soy: Benim bu bahsettiğim konteynır taşımacılığındaki trendden dolayı limancılıkta da sürekli yatırım yapmak zorundasınız. Biz şu an KUMPORT olarak ambarlı bölgesindeki en büyük gemilere vinçle kapasitesine sahibiz. 20 milyon tiyoya kadar gemileri vinçle yerleştirme durumundayız. Bunun bir üstüne çıkma durumundayız ama o yüzden daha büyük vinçler almak zorundayız ama ve iskelelerimizi daha fazla uzatmamız lazım. Bu yatırımları bu yıl içinde tamamlayıp bu yıl içerisinde üst seviyeye çıkacağız.

Peki şimdi kuru sorduk ama petrol fiyatlarına da değinmek istiyorum. Malum onlarda yukarıda seyrediyor. Sizde mazot, petrol, taşımacılık gemiciliği etkileyen ana faktörlerden bir tanesi. Size yansıyan maliyetler için ne söylemek istersiniz?

Özgür Soy: Limanlarda petrol kullanımı gittikçe azaldı. KUMPORT olarak bizde "greenport" sertifikası alan 11 limandan bir tanesiyiz. Gemiler daha çok petrol kullanıyor tabi. Demin söylediğim trend o anlamda aslına bakarsanız olumlu. Çok da büyük gemiler kullanılıyor ve çok büyük bir teknoloji.

Siz yatırım teşviklerinden yararlanıyor musunuz?

Özgür Soy: Belli kriterlere göre bütün yatırımcılar gibi biz de teşviklerden yararlanıyoruz. % 15’e kadar teşviklerden yararlanmanın dışında vergiden muafiyet ediliyoruz. Bütün sektörlerde olduğu gibi limancılıkta da var.

Bu tavan fiyatları hükümet tarafından belirleniyor değil mi?

Özgür Soy: Yeni bir kanun çıktı, Türkiye’de ithalatın ve ihracatın teşvik edilmesi gündemde. Bunu biz de destekliyoruz. İhracatın artışına ve limanların katkısına ve sektörün katkısına bahsetmiştim. Burada ihracatçıların çok büyük lobilerle yaptıkları ve ihracata destek olunması konusunda girişimlerle de bir tavan fiyat uygulaması için kanun yasası çıkarıldı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Aynı zamanda da Ulaştırma Bakanlığı bunun için çalışmalar yapıyor. Biz sektör olarak serbest rekabetin olmasını isteriz ama biz devlet babanın onlarca çocuğundan bir tanesiyiz. Bütün çocuklarını dinlemek zorunda. Böyle bir talep geldi. Buradaki yetkisini kullanma gerektiğini düşündü. Bizi sevindiren nokta bütün bakanlıklar bizimle beraber çalışıyorlar. Ve biz onlara bu konudaki bir çok araştırmalarımızı da sunduk. Türkiye limanlarının benzer ülkelerde yapılan limanlarla kıyaslamalarını sunduk. Bu raporlar Türkiye’deki limanların aslında çok ama çok ucuz olduğunu gösteren raporlar. Almanya’da Hamburg’taki bir konteynerin liste fiyatı 270 dolara erişirken Türkiye’de en fazla uygulan rakam ise 110-120 dolar arasında. Çok fazla fark ediliyor. Türkiye’de bazen ekstra işlem yapılabiliniyor. Bunlar tartışma konusu oluyor. Çok fazla ürünün stoktan alınması, konteynerdan çıkarılıp x-ray’den geçirilmesi gibi. Bizim verdiğimiz raporlarda Almanya, İngiltere, İspanya, Yunanistan gibi en büyük limanlarla ve bizim ülkemizi karşılaştırdığımız zaman bizim fiyatların daha düşük olduğu aşikar. Devletin tavan fiyatlarını belirlerken bunları göz önüne alarak belirlemesi gerekiyor. Dışarından gelen yatırımcıların serbest piyasaya güvendiği için yatırım yapıyor. Bunların dışında da limanların alt yapısını yapmamız gerekiyor.

Vira Haber