Geçtiğimiz Eylül ayından itibaren Avusturalya’da kontrol altına alınamayan yangınlar devam ediyor. Alevlerin yüksekliğinin kimi zaman 70 metreyi aştığı kıtayı elen geçiren yangınlar sonucu en az 25 kişi hayatını kaybetti, çok sayıda kasaba boşaltıldı, milyonlarca hayvan öldü.

Avustralya yaz aylarında yaşanan yangınlara alışkın olsa da bu yıl normalin üzerinde görülen sıcaklıklar ve kuraklık, yangınların şiddetinin daha fazla olmasına neden oldu. Avustralya'da yangınların bu kadar büyümesi ve kontrol altına alınamamasında yazların daha sıcak ve kuru geçmesinin etkisi var.

Yağan yağmurlar yangının söndürülmesinde neden etkili olmuyor?

Kuru tarım alanları üzerinde şimşeklerin çakmasıyla yangınların başladığı ve çıkan yangınlarda otların yanmasıyla ortaya çıkan közlerin rüzgârla yayılması diğer alanları da tehlikeye sokuyor. Otları tutuşturan yangınlar, gök gürültülü fırtınaların oluşmasına, bu da şimşeklerin meydana gelmesine ve daha fazla yangının ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu da bir volkan patlaması ya da atom bombası etkisi yaratarak, yangınların kendi fırtınalarını ortaya çıkarmasına yol açıyor. Avustralya'da Pazartesi günü itibarıyla yangından etkilenen yerlere yağmur yağdı ve sıcaklıkların düşmeye başladığı görüldü. Ancak yetkililer yangınların tekrar ortaya çıkabileceği uyarısında bulunuyor.

Ülkenin doğu kıyısındaki Sydney'den Melbourne'a kadar çok sayıda şehre güçlü yağmurların etki ettiği görüldü. Ancak yetkililer Perşembe günü itibarıyla sıcaklıkların tekrar yükselmesini beklediklerini; bu yüzden de bugünün hasar tespitinin yapılması ve gerekli alanların boşaltılması için kullanılacağını söyledi.

Kapalı yollar açılırken yüzlerce kişinin dumandan etkilenerek dışarı çıkamadığı görüldü.

Avustralya Başbakanı Scott Morrison yangınların aylarca sürebileceği uyarısında bulunmuştu.

Ülkenin başkenti Canberra ise Pazartesi günü yangınlardan ötürü dumanla kaplandı.

Başkentte yer alan acil durum yönetim ofisi, Avustralya Ulusal Müzesi ve Avustralya Ulusal Üniversitesi, yangınlardan oluşturduğu sisten ötürü kapalı olduklarını açıkladı.

İçişleri Bakanlığı gerekli olmadıkça çalışanlarının binaya gelmemesi gerektiğini belirtti.

Melbourne'daki görüş mesafesinin ise 1 kilometreden daha az olduğu açıklandı.

New South Wales eyaleti Kırsal Yangın Kurumu'nun (NSW RFS) Pazartesi günü erken saatlerde attığı tweete göre bu eyalette 136 aktif yangın var.

Victoria eyaletinde ise 31 aktif yangın bulunmakta.

Yangının bilançosu çok ağır

Açıklanan verilerine göre yangınlarda şimdiye kadar 8 milyon hektar alan yok oldu.Yaklaşık 2 bin ev küle dönerken, çok sayıda kasaba elektrik ve internet bağlantısı olmadan yaşamak zorunda. Eylül ayından beri en az 800 evin tahliye edildiği bildiriliyor.

Avustralya Sigorta Kurumu'nun tahminine göre zarar 700 milyon Avustralya dolarını (485 milyon Amerikan doları) aştı ve bu miktarın çok daha fazla artması bekleniyor. Avustralya Acil Durumlar Bakanı Lisa Neville, Victoria eyaletinde 67 bin kişinin tahliye edildiğini açıkladı. Yaklaşık bin kadar turistin Avustralya donanması tarafından kıyılardan alınarak götürüldüğü duyuruldu. Adelaide Tepeleri'ndeki şarap endüstrisine üzüm sağlayan bağların üçte birinin yok olduğu belirtiliyor. Uydu görüntülerine göre yangından en çok etkilenen Victoria ve New South Wales eyaletlerinden yayılan dumanlar Yeni Zelanda'ya kadar vararak hava kalitesinin etkilenmesine neden oldu. Avustralya'da en çok can kaybına neden olan yangın Şubat 2009'da yaşanmıştı. Kara Cumartesi olarak adlandırılan yangında Victoria eyaletinde 180 kişi ölmüştü.

Yangınların söndürülememe sebebi iklim değişikliği

Bilim dünyası uzun zamandır iklim değişikliğinin şiddetlenmeye başlamasıyla Avustralya'da daha uzun, sıcak ve kuru yazların yaşanacağı uyarısında bulunuyordu. Bu da tarımsal alanların daha kuru bir hale gelerek daha kolay tutuşmasına ve yangınların daha kolay yayılmasına neden oluyor.

Verilere göre Avustralya 1910 yılından beri bir derece daha ısındı. En büyük ısınma 1950 senesinde yaşandı.

 Avustralya 2019 Aralık'ında ise en sıcak hava rekorunu iki defa 40,9 ve 41,9 derece ile kırdı.

İkisi de 2013'te ölçülen 40,3 dereceden daha yüksekti.

Ayın sonunda ise normalde ülkenin kalanından daha serin olan Tazmanya'da bile 40 derecenin üzerinde sıcaklıklar ölçüldü.

Meteoroloji uzmanlarına göre Avustralya'da yangınların kontrol altına alınamamasında en büyük etkiye sahip durumlardan biri de Hint Okyanusu'nda görülen çift kutuplu iklim olayı.

Hint Okyanusu Dipolü olarak adlandırılan olayda deniz üst yüzeyi sıcaklıkları batı tarafında daha yüksekken, doğu tarafında daha serin oluyor.

Bu iki taraf arasındaki sıcaklık farkı bu yıl son 60 yılın zirvesinde.

Bunun sonucu olarak da doğu Afrika'da ortalamanın üzerindeki şiddette yağmurlar ve seller görülürken, güneydoğu Asya ve Avustralya'da kuraklık yaşanıyor.

Kaç canlı yanarak öldü ?

Bu konuda bilgi veren çevre yetkilileri, yapılan hesaplamalara göre yangınlarda şimdiye kadar en az 480 milyon hayvanın öldüğünün tahmin edildiğini aktardı. Yangınlar nedeniyle Avustralya denilince akla gelen canlılar arasında yer alan Kanguru ve Koalalar'da büyük oranda bu yangınlardan etkilendi. Yangınlar sebebiyle binlerce kanguru ve koala telef oldu   

Koala nüfusunun da üçte birinin hayatını kaybettiği düşünülüyor. Çevre uzmanlarına göre toplamda 8 bin koala hayatını kaybetmiş olabilir. Kaola nesli tükenen canlılar listesindeydi.

Yangınlarla nasıl mücadele ediliyor?

Yüz binlerce itfaiyeci, çoğunluğu gönüllü olmak üzere haftalardır bazen günde en az 12 saat olmak üzere çalışıyor.

İtfaiyecilerin üzerine bu kadar büyük bir çalışma yükünün binmesi, ülkenin itfaiye gücü olarak gönüllülere ihtiyaç duymasının sorgulanmasına yol açtı.

Avustralya'nın federal hükümeti geçen hafta yaptığı açıklamada başta New South Wales eyaleti olmak üzere gönüllülerin talep etmeleri halinde 4 bin dolara kadar tazminat alabileceklerini söyledi.

Bu politikaya Avustralya Başbakanı Scott Morrison başta karşı çıkmıştı.

Yangınların kontrol altına alınamaması üzerine ordu, askerlerini, gemilerini ve hava araçlarını yangın bölgelerine göndermeye başladı.

Başbakan Morrison, Cumartesi günü ise ülke yakın tarihinin en büyük askeri seferberliğini ilan ederek 3 bin askerin gönüllü itfayecilere yardım etmesi için alana gönderildiğini açıkladı.

Hükümet, ABD ve Kanada'dan su tankerlerini barındıran hava araçları konusunda takviye yardım talep etti.

Kanada, 30'dan fazla itfaiye görevlisini Avustralya'ya göndereceğini açıkladı.

Avusturalya için bağış toplanıyor

Avustralya bu kadar büyük çapta yangınlarla aylardır mücadele ettiği, milyonlarca canlı hayatını kaybettiği ve evler yok olduğu için dünyanın dört bir yanından ülkeye yardım etmek gerektiğine dair çağrılar büyüyor.

Yangınlarla en çok mücadele eden eyaletlerin yöneticileri de para yardımına ihtiyaçları olduğunu açıklıyor.

Sadece yangınlarla mücadele etmek için değil, yangınlardan sonra hayatta kalanların yaşamına geri dönmesi ve yangınların yok ettiği alanların ıslah edilmesi için de ülkenin bağışlara ihtiyacı olacak.

Avustralya Başbakanı Morrison, hükümetine yangınlarla mücadelede getirilen eleştirilerin ardından yerel topluluklara yardımcı olması için 1,39 milyar dolar değerinde Ulusal Yangın İyileşme Kurumu kurduğunu açıkladı.

Vira Haber