2023 Ekim ayının ilk günlerinde Facebook sayfamda Beykoz Denizciler Derneğince düzenlenen İstanbul Denizcilik ve Su Ürünleri Meslek Lisesinin kuruluşunun 50. yılını kutlama ile ilgili bir duyuru yer aldı. Mesajda yansıtılan bilgi kutlamanın İstanbul Japonya Başkonsolosunun, denizcilikle ilgili kurum yetkililerinin ve okuldan mezun olan öğrencilerin katılımıyla gerçekleştirildiği idi.

Bu bilgilendirme notunda kişisel olarak kafama takılan ise “İstanbul Denizcilik ve Su Ürünleri Meslek Lisesi’nin 50. yılını kutlama” tanımlamasıydı. Çünkü bu içerik konunun geçmişine egemen olan çok sayıdaki bireyin dudaklarında acı bir tebessüm oluşturacağının ta kendisiydi.

Cenazesi çoktan kaldırılmış olan bir kuruluşun sanki varlığını sürdürüyormuşçasına tanımlamak insanın aklıyla dalga geçilmesinin bir başka türlüsü olsa gerek. Bu nedenle topluma gerçekleri yansıtabilmek adına geçmişe bir gezinti yapmak ve ne öngörülmüştü, sonucu ise ne oldu sorusunun cevabını gün ışığına çıkarmak zorunluluk olmakta.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ürünü

Ülkemizde planlı kalkınma dönemleri çerçevesinde 1963 yılında Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda sanat okulları seviyesinde balıkçılık okullarının açılması öngörülmüş; buna olanak yaratmak açısından 1967 yılında Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) bünyesinde oluşturulan Danışma Kurulu Toplantısında okul yerinin İstanbul ilinde olması kararlaştırılmış; akabinde 1967-1972 yılları arasında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) kararıyla Bakanlık bütçesine balıkçılık okulu için ödenek konulmuş; sonrasında da okulun kurulması için uygun görülen arazi ile ilgili kamulaştırma işlemi yapılmış, arkasından da okulun inşaatına başlanılmıştır. Yine bu süreçte Türk-Japon hükümetleri arasında yapılan bir teknik iş birliği çerçevesinde Japon uzmanlar Türkiye’ye gelerek okulun kuruluş hazırlıklarına yardımcı olmuşlardır.

Okulun fiziki yapılanması devam ederken; avlama, üretme, işleme balıkçılığı ile gemi elektronik donanımları gibi konularda yetiştirilmek üzere MEB bünyesinden öğretmenler seçilmiş ve birer yıllık ihtisas eğitimi için Japonya’ya gönderilmişti. Bu dönem içerisinde de denizcilik, balıkçılık ve balık işlemeciliği ile ilgili özel makine ve eğitim araçları da Japonya’dan getirilmişti.

Anımsadığım ve bilgilendiğim kadarıyla Beykoz’daki okulun tasarımlanan ilk adının Beykoz Balıkçılık Okulu olduğudur. Sonrasında okul isminin ilkin Balıkçılık ve Su Ürünleri Sanat Enstitüsü olarak düzenlendiğidir (Resim 1). 1971 yılında Su Ürünleri Kanunu’nun kabulü ve 1972 yılında da Su Ürünleri Genel Müdürlüğü’nün kurulmasının okulun isim değişikliğinde etkili olduğu kuşkusuzdur. Daha sonraki dönemde ise balıkçılık sözcüğünün üzeri çiziliyor ve okulun adı bu kere Denizcilik ve Su Ürünleri Meslek Lisesi oluyor (Resim 2).

Resim 1. Okul adının Sanat Enstitüsü olduğunu gösterir fotoğraf.

Soldan sağa okul öğretmenleri Kohei Kihara, Osman Taşdemir, Memiş Taşdemir (Osman Taşdemir’in konuk dedesi), Çetin Özerk ve Erdoğan Güven.