1. HABERLER

  2. SEKTÖRDEN

  3. “Türkiye, kural koyan ülke durumundadır”
“Türkiye, kural koyan ülke durumundadır”

“Türkiye, kural koyan ülke durumundadır”

Geçtiğimiz günlerde Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri dernek binasında açık oylama usulü ile yapılan olağan üstü genel kurulda, tek listeyle seçime gidilerek Yönetim Kurulu Başkanı seçilen Kamil Önal kendisi ve sektör hakkında bilinmeyenleri anlattı.

A+A-

19 Kasım’da ya­pı­lan Gemi Geri Dö­nü­şüm Sa­na­yi­ci­le­ri Der­ne­ği Genel Ku­rulun­da Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­kan­lı­ğı’na se­çil­dim. Geri Dö­nü­şüm fa­ali­yet­le­ri­ni, baba mes­le­ği ola­rak,1990 yı­lın­dan iti­ba­ren Ali­ağa Gemi Söküm böl­ge­sin­de sür­dür­mek­te­yim. Halen ÖGE Gemi Söküm İtha­lat ih­ra­cat Sa­na­yi ve Ti­ca­ret A.ş, De­niz­li Üre­tim A.Ş. sa­hi­bi ve Ali­ağa Etki LNG de­po­la­ma li­ma­nı or­tak­la­rın­da­nım. İstan­bul Deniz Ti­ca­ret Odası mec­lis üye­si­yim.

Av­ru­pa Bir­li­ği Gemi Geri Dö­nü­şüm Yö­net­me­li­ği nedir? Uy­gu­la­ma sü­re­ci hak­kın­da bilgi verir mi­si­niz?

Basel Söz­leş­me­si ge­mi­le­rin geri dö­nü­şü­mü­nü dü­zen­le­ye­me­ye­ce­ği­nin an­la­şıl­ma­sı, Hong Kong Söz­leş­me­si’nin yü­rür­lü­ğe giriş ta­ri­hi­nin ge­ci­ke­ce­ği en­di­şe­siy­le ‘ara dönem’de uy­gu­la­na­bi­lir. Yap­tı­rım­la­rın dü­zen­len­me­si­ne iliş­kin ola­rak AB Kon­se­yi, AB Par­la­men­to­su ile an­la­şa­rak 27 Ha­zi­ran 2013 ta­ri­hin­de Gemi Geri Dö­nü­şüm Ya­sa­sı­nı kabul etmiş, 22 Ekim 2013 ta­ri­hin­de Gemi Geri Dö­nü­şüm Ya­sa­sı AB Par­la­men­to­su’nun ana top­lan­tı­sın­da onay­la­mış ve 30.12.2013 ta­ri­hi iti­ba­riy­le yü­rür­lü­ğe gir­miş­tir. AB Lis­te­sin­de bu­lu­nan gemi söküm te­sis­le­ri­nin top­lam ka­pa­si­te­si­nin yıl­lık 1,5 mil­yon LDT den az ol­ma­yan bir de­ğe­re eriş­me­sin­den 6 ay sonra, ya da en geç 31.12.2018 ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­re­cek­tir.AB Bay­rak­lı ge­mi­le­rin geri dö­nü­şü­mü sı­ra­sın­da olu­şa­bi­lecek olum­suz em­ni­yet ve çevre et­ki­le­ri­nin, ge­rek­siz eko­no­mik yük oluş­tur­ma­dan azal­tıl­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı­dır. Yeni Yasa, AB Bay­rak­lı ge­mi­le­rin OECD ül­ke­le­ri dı­şın­da kalan ül­ke­ler­de yer alan te­sis­ler­de mi­ni­mum çev­re­sel ve em­ni­yet ko­şul­la­rı ye­ri­ne ge­ti­re­rek yasal ola­rak geri dö­nüş­tü­rü­le­bil­me­si­ne imkân sağ­la­mak­ta­dır. Gemi sa­hip­le­ri gemi geri dö­nü­şüm kri­ter­le­ri­ni sağ­la­yan te­sis­le­ri “AB Lis­te­si” için­den se­çe­bi­le­cek­tir.

2017 yı­lın­da bazı basın yayın or­gan­la­rın­da Türk Gemi geri dö­nü­şüm te­sis­le­ri­nin AB Gemi geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil edil­me­di­ği ile il­gi­li çıkan ha­ber­ler ile il­gi­li neler söy­le­mek is­ter­si­niz?

AB Gemi Geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olmak için ön­ce­lik­le mü­ra­ca­at ve daha sonra AB ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan yet­ki­len­di­ri­len bir ku­ru­luş ta­ra­fın­dan de­net­len­me­niz ge­rek­mek­te­dir.1 grup 8 fir­ma­mı­zın lis­te­ye dâhil olma mü­ra­ca­at­la­rı ta­mam­lan­mış, ko­mis­yo­na sun­duk­la­rı gemi geri dö­nü­şüm tesis plan­la­rı­nın in­ce­len­me­si ve uygun gö­rül­me­sin­den sonra de­ne­tim­le­ri­ne 4-8 Ha­zi­ran 2018 ta­ri­hin­de mü­ra­ca­at sı­ra­sı­na göre Leyal ve Leyal Dem­taş fir­ma­la­rı­mız­dan baş­lan­mış­tır. Ara­lık 2018 ay’ı içe­ri­sin­de AB Ko­mis­yo­nu 26 te­si­sin yer al­dı­ğı lis­te­ye AB dı­şın­dan Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­rin­den bir Tür­ki­ye’den 2 te­si­si (Leyal ve Leyal Dem­taş) dâhil et­miş­tir. 2018 yılı içe­ri­sin­de 2 fir­ma­mı­zın de­ne­tim­le­ri ta­mam­lan­mış, 2019 Ocak ayı içe­ri­sin­de 2 fir­ma­mız daha de­ne­tim sü­re­ci­ne gi­re­cek­tir. Türk Gemi geri dö­nü­şüm te­sis­le­ri­nin AB Gemi geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil edil­me­di­ği ile il­gi­li çıkan ha­ber­ler bilgi ek­sik­li­ğin­den kay­nak­lan­mak­ta­dır. Fir­ma­la­rı­mız mü­ra­ca­at sı­ra­la­rı­na göre de­ne­tim sü­re­cin­de­dir.

Ka­mu­oyun­da gemi geri dö­nü­şüm iş­le­ri­nin 3.Dünya ül­ke­le­ri­nin yap­tı­ğı bir en­düst­ri ol­du­ğu ile il­gi­li bir algı var. Bu ko­nu­da neler söy­le­mek is­ter­si­niz?

Bu algı, 2013 yı­lın­da ya­yım­la­nan AB gemi geri dö­nü­şüm yö­net­me­li­ği ile son buldu. Av­ru­pa ül­ke­le­ri gemi sö­kü­mü için ilk plan­da 18 firma ile AB gemi geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne gi­re­rek bu sek­tör­de ben de varım dedi. %98 ‘i çelik olan ge­mi­le­rin çevre ve iş sağ­lı­ğı­na uyum­lu ola­rak geri dö­nüş­tü­rül­me­si ha­lin­de ülke eko­no­mi­le­ri­ne ham­mad­de –is­tih­dam açı­sın­dan büyük bir katkı sağ­la­dı­ğı an­la­şıl­mış oldu.

Yö­net­me­li­ğin uy­gu­lan­ma­sı sü­re­ci ile il­gi­li bir çe­kin­ce­niz bu­lun­mak­ta mıdır?

AB Yö­net­me­li­ği ile AB Bay­rak­lı ge­mi­le­rin yö­net­me­lik kri­ter­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­yen ül­ke­le­re gön­de­ril­me­si­nin en­gel­len­me­si plan­lan­mış­tır. Ancak bu hük­mün uy­gu­la­na­bi­lir­li­ği ko­nu­sun­da çe­kin­ce­ler el­bet­te bu­lun­mak­ta­dır. Baş­lı­ca çe­kin­ce; AB bay­rak­lı ge­mi­le­rin bay­rak de­ği­şik­li­ği yolu ile Asya ül­ke­le­ri­ne gön­de­ril­me­si önün­de bir engel bu­lun­ma­mak­ta­dır. So­nuç­ta ar­ma­tör­ler ge­mi­le­ri­ni daha yük­sek bedel öde­yen te­sis­le­re gön­der­me eği­li­min­de ola­cak­la­rı baş­lı­ca çe­kin­ce­miz­dir. Bu du­ru­mun en­gel­len­me­si için NGO Gemi söküm plat­for­mu başta olmak üzere bu tip ör­güt­le­re gö­rev­ler düş­mek­te­dir.

Yıl­lık ola­rak hur­da­ya çı­ka­cak AB bay­rak­lı gemi to­na­jı nedir ve AB geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olan te­sis­le­rin söküm ka­pa­si­te­si bu to­na­jı kar­şı­la­ya­bi­lecek du­rum­da mıdır? Yıl­lık ola­rak hur­da­ya çı­ka­cak AB bay­rak­lı gemi to­na­jı nedir ve AB geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olan te­sis­le­rin söküm ka­pa­si­te­si bu to­na­jı kar­şı­la­ya­bi­lecek du­rum­da mıdır?Yıl­lık ola­rak hur­da­ya ay­rı­la­cak AB bay­rak­lı gemi to­na­jı yak­la­şık 2-2,5 mil­yon ton ci­va­rın­da­dır. AB lis­te­si­ne dâhil olan te­sis­le­rin söküm ka­pa­si­te­le­ri­nin 1 mil­yon ton ola­rak kabul et­ti­ği­miz­de bu lis­te­ye dâhil edi­lecek te­sis­le­rin ar­tı­rıl­ma­sı ge­rek­li­ği ger­çe­ği ile kar­şı­la­şı­yo­ruz.

AB bay­rak­lı ge­mi­le­rin sö­kü­mü­nün çevre ve iş sağ­lı­ğı­na uyum­lu te­sis­ler­de ya­pıl­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı için ül­ke­mi­zin kat­kı­sı ve avan­taj­la­rı ne­ler­dir?

Tüm bu ge­liş­me­ler, hurda ge­mi­le­rin bir çöp ol­ma­dı­ğı­nı, önü­müz­de­ki yıl­lar­da sek­tör üze­rin­den as­lın­da devam eden eko­no­mik sa­va­şın şid­de­ti­nin ar­ta­ca­ğı­nı gös­ter­mek­te­dir. Türk gemi geri dö­nü­şüm sek­tö­rü 2000’li yıl­lar­da al­dı­ğı ted­bir ve uy­gu­la­ma­la­rı ne­de­niy­le. Hong Kong Söz­leş­me­si­ne 2009 yı­lın­da ya­pı­lan dip­lo­ma­tik kon­fe­rans­ta imza atan ül­ke­le­rin ba­şın­da gel­mek­te­dir. Tür­ki­ye AB Gemi geri dö­nü­şüm yö­net­me­li­ği ku­ral­la­rı­nı uy­gu­la­yan önem­li bir ül­ke­dir. Tür­ki­ye AB Yö­net­me­li­ği yazım aşa­ma­la­rı­na fiili ola­rak ka­tıl­mış­tır. Tür­ki­ye yıl­lar içe­ri­sin­de kural konan ül­ke­ler için­den çı­ka­rak kural koyan ülke du­ru­mu­na gel­miş­tir. Dünya’nın en büyük hurda it­ha­lat­çı­sı olan ül­ke­miz­de hurda te­da­rik ba­ğım­lı­lı­ğı­nın azal­tıl­ma­sı için iç te­da­rik­çi­le­rin des­tek­len­me­si önem arz et­mek­te­dir.

2004 yı­lın­dan bu yana kendi öz kay­nak­la­rı ile ya­tı­rım­lar yapan sek­tö­rün, yak­la­şan re­ka­bet or­ta­mın­da mü­ca­de­le ede­bil­me­si için aşa­ğı­da be­lir­ti­len avan­taj­la­rın ya­nın­da des­te­ğe ih­ti­ya­cı bu­lun­mak­ta­dır. Gemi geri dö­nü­şüm sa­na­yin­de kolay bu­lu­na­bi­lir ka­li­fi­ye sa­yı­la­bi­lecek iş gü­cü­nün bu­lun­ma­sı Pa­za­ra (Av­ru­pa) olan ya­kın­lık başta olmak üzere;

• Ak­de­niz ça­na­ğın­da gemi geri dö­nü­şüm en­düst­ri­si­ne sahip tek ülke olun­ma­sı,

• Te­sis­le­ri­nin toplu ola­rak Ali­ağa böl­ge­sin­de bu­lun­ma­sı,

• Atık mev­zu­atı­nın AB mev­zu­at­la­rı­na uyum­lu ol­ma­sı ve ber­ta­raf te­sis­le­ri

• OECD Üyesi tek gemi geri dö­nü­şüm en­düst­ri­si­ne sahip ülke ol­ma­sı,

• Geri dö­nü­şüm mal­ze­me­le­ri­nin ülke için­de ih­ti­ya­cı­nın ol­ma­sı ve bun­la­rın gemi söküm ile elde edi­le­bi­lir ol­ma­sı,

• Türk in­sa­nı­nın gi­ri­şim­ci ya­pı­sı, tec­rü­be­li iş gücü

• OCED üyesi ola­rak gemi söküm açı­sın­dan Basel an­laş­ma­sı­na göre avan­taj­lar,

• OECD için­de­ki dev­let ge­mi­le­ri­nin sö­kü­mü, glo­bal bü­yü­me­nin ya­vaş­la­ma­sı en önem­li avan­taj­la­rı­mız­dır.
AB Ko­mis­yo­nu yet­ki­le­ri ile ya­pı­lan gö­rüş­me­ler­de; 1 mil­yon ton ka­pa­si­te­si ile AB geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil ol­ma­la­rı ha­lin­de Tür­ki­ye’ye büyük avan­taj sağ­la­ya­ca­ğı­na işa­ret eden yet­ki­li­ler, AB bay­rak­lı ge­mi­le­rin Tür­ki­ye ha­ri­cin­de başka bir ül­ke­de sö­kü­le­me­ye­ce­ği­ni açık­la­dı. Bay­rak de­ğiş­tir­mek su­re­tiy­le yö­net­me­li­ğin bay­pas edi­le­bi­le­ce­ği ger­çe­ği­ni de kabul eden yet­ki­li­ler, bu so­ru­nun çö­zü­mü nok­ta­sın­da ara­yış için­de ol­duk­la­rı­nı ancak yö­net­me­li­ğin her ne kadar hu­kuk­sal bağ­la­yı­cı mad­de­le­re sahip olsa da lis­te­de yer al­ma­nın gö­nül­lük esa­sı­na bağlı ol­du­ğu­na dik­ka­t çekti.
Dün­ya­da hurda ge­mi­le­rin %95 ‘ini söken Diğer Asya ül­ke­le­ri­nin AB bay­rak­lı hurda ge­mi­ler ile il­gi­li mey­da­na gelen ge­liş­me­ler ile tavrı ne ola­cak­tır?AB bay­rak­lı hurda ge­mi­le­re iş­çi­lik –atık ber­ta­raf ve ya­tı­rım ma­li­yet­le­ri avan­ta­jı­nı kul­la­na­rak, yük­sek fi­yat­lar veren diğer Asya ül­ke­le­ri, AB bay­rak­lı ge­mi­le­rin AB geri dö­nü­şüm lis­te­sin­de bu­lu­nan te­sis­ler­de ve ül­ke­miz­de sö­kü­lecek ol­ma­sı­nın hurda gemi fi­yat­la­rı­nı dü­şü­re­ce­ği ve ar­ma­tör­le­rin ka­zanç kay­bı­na uğ­ra­ya­ca­ğı­nı dil­len­dir­me­ye baş­la­mış­lar­dır.

AB gemi geri dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olmak ko­nu­sun­da sek­tö­rü­nü­zün temel dü­şün­ce­niz nedir?

Gemi geri dö­nü­şüm fa­ali­yet­le­ri çevre ve iş sağ­lı­ğı­na uygun ola­rak ya­pıl­ma­sı ge­rek­li bir fa­ali­yet­tir. Bu yö­net­me­lik ve yap­tı­rım­la­rı ile fir­ma­la­rı­mız ara­sın­da lis­te­ye dâhil olmak için yoğun bir re­ka­bet sü­re­ci­nin baş­la­ma­sı­na se­be­bi­yet ve­re­cek­tir. Bu re­ka­bet sü­re­ci fa­ali­yet­le­rin çevre ve işi sağ­lı­ğı­na uygun fa­ali­yet­le­rin art­ma­sı­na neden ola­cak­tır. Temel hedef; tüm fir­ma­la­rı­mı­zın AB geri Dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olan fir­ma­la­rı­mız­da­ki se­vi­ye­ye ula­şa­rak tüm üye fir­ma­la­rı­mı­zın lis­te­ye dâhil ol­ma­sı­dır.

So­run­la­rı­nız ve dev­let­ten bek­len­ti­le­ri­niz ne­ler­dir?

AB Gemi Geri Dö­nü­şüm Yö­net­me­li­ği ve Hong Kong söz­leş­me­si ile Av­ru­pa Bir­li­ği ve diğer Asya ül­ke­le­rin de dâhil ol­du­ğu bir re­ka­bet sü­re­ci baş­la­mış­tır. Sü­reç­te ka­lı­cı ya­tı­rım­lar (Kuru ha­vuz­lar-mer­ke­zi arıt­ma te­sis­le­ri ATY –Ara de­po­la­ma te­si­si vb.) büyük önem arz et­mek­te­dir. Ancak sek­tö­rün önün­de­ki en önem­li engel, 2026 yı­lın­da sona erecek kira söz­leş­me­le­ri­dir.
Fir­ma­la­rın kira söz­leş­me­le­ri­nin Gemi İnşa Sek­tö­rün­de ol­du­ğu gibi, söz­leş­me bitim ta­ri­hi olan 2026 ta­ri­hi bek­le­nil­me­den uza­tıl­ma­sı sek­tör­de ka­lı­cı ya­tı­rım­la­rın de­va­mı/re­ka­bet için önem­li bir husus ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum.

Son ola­rak; Aynı za­man­da EGE Gemi Söküm A.Ş Yö­ne­tim Ku­ru­lu Üyesi olan GEMİSAN­DER Genel Sek­re­te­ri Mesut Yolcu’nun da Av­ru­pa Bir­li­ği sü­re­cin­de firma tem­sil­ci­si ola­rak fi­kir­le­ri­ni almak is­te­riz.

“AB Gemi Geri Dö­nü­şüm lis­te­si­ne dâhil olmak için yoğun çaba içe­ri­sin­de­yiz. AB kri­ter­le­ri­ne uyum ça­lış­ma­la­rı­mız ar­ta­rak devam et­mek­te­dir. Ak­de­niz ça­na­ğın­da önem­li bir ko­num­da bu­lu­nan sek­tö­rü­mü­zün yıl­lık hur­da­ya çı­ka­cak AB bay­rak­lı ge­mi­ler­den daha çok pay ala­bil­me­si temel he­de­fi­miz­dir.”

Kaynak: Özgür Ses

Vira Haber

Bu haber toplam 5522 defa okunmuştur
Önceki ve Sonraki Haberler

HABERE YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.